Tết Đoan Ngọ sắp đến rồi, một ngày lễ quan trọng diễn ra 5/5 âm lịch ở một số nước Đông Á, trong đó có Việt Nam. Không chỉ là ngày lễ truyền thống đơn thuần, dịp Tết này còn mang trong mình nhiều câu chuyện và ý nghĩa rất hay, cùng tìm hiểu ngay sau đây nhé.
Cứ vào khoảng thời gian này, bạn sẽ dễ dàng thấy nhiều khu phố, đặc biệt là những khu phố có người Hoa sinh sống lại tất bật chuẩn bị cho một ngày lễ khá quan trọng.
Tết Đoan Ngọ là cái Tết chung của một số nước chịu ảnh hưởng văn hóa Trung Quốc. Tuy nhiên, ở Việt Nam, ngày tết này còn mang những ý nghĩa rất đặc biệt.
Tết Đoan Ngọ là ngày gì?
Tết Đoan Ngọ, hay còn được biết đến là Tết Đoan Dương, là một lễ hội truyền thống của người Việt, diễn ra vào mùng 5/5 âm lịch. Nó đánh dấu sự bắt đầu giữa trưa, nơi khí dương đang thịnh, được thể hiện qua tên gọi “Đoan Ngọ” (Đoan: mở đầu, Ngọ: giữa trưa). Đây không chỉ là một ngày lễ, mà còn là một nghi lễ truyền thống kết nối con người với văn hóa và thiên nhiên.
Có thể bạn quan tâm: Vì sao Tết Đoan Ngọ lại ăn vịt nấu chao?
Tết Đoan Ngọ thường được mệnh danh là “Tết giết sâu bọ” tại Việt Nam. Nó không chỉ tồn tại ở Việt Nam mà còn ở nhiều quốc gia khác như Trung Quốc, Triều Tiên, và Hàn Quốc. Điều này thể hiện sự tương đồng và gắn kết trong quan niệm về sự tuần hoàn của thời tiết và mùa vụ trong văn hóa Á Đông.
Nguồn gốc của Tết Đoan Ngọ có nhiều câu chuyện li kỳ, một trong những câu chuyện nổi tiếng nhất là về vị quan Khuất Nguyên ở Trung Quốc. Chuyện kể về sự hy sinh của ông để bảo vệ danh dự và chính trực, làm cho mỗi năm vào ngày mùng 5/5 âm lịch, mọi người tưởng nhớ ông bằng cách làm bánh bá trạng và thả trôi sông.
Ngược lại, người Việt tin rằng Tết Đoan Ngọ không chỉ là để giết sâu bọ mà còn có ý nghĩa trong việc giải trừ bệnh tật trong thời điểm giao mùa. Truyền thống này thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về tình hình sức khỏe và tác động của thời tiết đối với cơ thể con người.
Dù có nguồn gốc từ Trung Quốc, nhưng Tết Đoan Ngọ đã trở thành một phần quan trọng của văn hóa dân gian Việt Nam. Điều này thể hiện sự độc đáo và sáng tạo trong cách tiếp nhận và giữ gìn truyền thống của mỗi quốc gia.
Cúng Tết Đoan Ngọ tại Việt Nam
Tết Đoan Ngọ, hay còn được biết đến là Tết Đoan Dương, không chỉ là một ngày lễ truyền thống mà còn là một nghi lễ sâu sắc kết nối con người với văn hóa và thiên nhiên, diễn ra vào mùng 5/5 âm lịch. Tên gọi “Đoan Ngọ” chứa đựng ý nghĩa của sự khởi đầu giữa trưa, thời điểm mà khí dương đang thịnh, tạo nên một bức tranh hài hòa với sự tuần hoàn của thời tiết và mùa vụ trong văn hóa Á Đông.
“Tết giết sâu bọ” là biệt danh phổ biến của Tết Đoan Ngọ tại Việt Nam, và nó không chỉ là một nghi lễ đặc biệt của người Việt mà còn được duy trì ở nhiều quốc gia như Trung Quốc, Triều Tiên, và Hàn Quốc. Sự tương đồng này thể hiện sự gắn kết và chung niềm tin về sự tuần hoàn của thời tiết và mùa vụ trong nền văn hóa chung.
Nguồn gốc của Tết Đoan Ngọ được kể qua nhiều câu chuyện li kỳ, như câu chuyện về vị quan Khuất Nguyên ở Trung Quốc, người đã hy sinh để bảo vệ chính nghĩa và danh dự. Mỗi năm vào ngày mùng 5/5 âm lịch, người ta tưởng nhớ ông bằng cách làm bánh bá trạng và thả trôi sông.
Ở Việt Nam, Tết Đoan Ngọ không chỉ là dịp “giết sâu bọ” mà còn có ý nghĩa trong việc giải trừ bệnh tật trong thời điểm giao mùa. Truyền thống này thể hiện sự hiểu biết sâu sắc về tình hình sức khỏe và tác động của thời tiết đối với cơ thể con người.
Mặc dù có nguồn gốc từ Trung Quốc, nhưng Tết Đoan Ngọ đã trở thành một phần quan trọng của văn hóa dân gian Việt Nam, đồng thời thể hiện sự độc đáo và sáng tạo trong cách mỗi quốc gia tiếp nhận và gìn giữ truyền thống của mình.
Tết Đoan Ngọ ăn gì?
Trong ngày Tết Đoan Ngọ, bữa cỗ cúng tổ tiên và bữa tiệc gia đình không thể thiếu những món ăn truyền thống đặc sắc, đậm đà văn hóa Việt Nam.
Trái Cây:
Với tháng 5 âm lịch là mùa của vải và mận Hà Nội, trái cây như vải, mận trở thành điểm nhấn không thể thiếu trên bàn cúng. Hương vị ngọt bùi, chua thanh của trái cây tạo nên không khí tươi mới và phong cách đặc trưng cho ngày Tết.
Ở miền Nam, người dân thường chọn những loại trái cây đặc sản như xoài, chôm chôm, dưa hấu, vải… để cúng ông bà và ăn trong bữa tiệc Tết, đồng thời mong cho mùa màng tươi tốt và bền vững.
Bánh Tro (Bánh Ú Tro):
Bánh ú tro, hay còn gọi là bánh gio, bánh âm, là một món ngon truyền thống được làm từ gạo đã ngâm trong nước tro và gói trong lá chuối. Vị ngọt vừa, mềm dẻo, màu sắc độc đáo của bánh ú tro tạo nên sự hấp dẫn và thơm ngon, đặc biệt khi ăn kèm với mạch nha hoặc đường mật mía.
Thịt Vịt:
Vịt được coi là một nguồn thực phẩm quan trọng trong ngày Tết Đoan Ngọ. Người miền Trung thường tin rằng từ ngày 5/5 trở đi, vịt bắt đầu vào mùa, có thịt béo ngon hơn. Do đó, nhiều gia đình chọn mua và chế biến các món ăn ngon từ vịt như vịt luộc, vịt quay, vịt tiềm…
Cơm Rượu Nếp:
Cơm rượu nếp là một đặc sản khác được ưa chuộng trong ngày này. Đây là hỗn hợp lên men từ nếp đã đồ thành xôi, tạo ra một loại rượu ngon có vị ngọt thanh, cay đầu lưỡi, chua nhẹ. Người dân tin rằng ăn cơm rượu và uống rượu vào ngày này giúp diệt sâu bọ và mang lại may mắn.
Chè Hạt Sen, Chè Đậu Đen, Chè Trôi Nước và Chè Kê:
Những món chè như chè hạt sen và chè đậu đen có tác dụng giải nhiệt trong thời tiết mùa hè. Chè trôi nước, truyền thống của nhiều dịp lễ, mang ý nghĩa tích cực và được ưa chuộng. Chè kê, một đặc sản từ Huế, cũng thường xuất hiện trong bữa tiệc Tết Đoan Ngọ, với hạt kê đã được nấu sôi và thêm đường, gừng để tạo ra một chè thơm ngon, ngọt ngào.
Những món ăn truyền thống này không chỉ làm phong phú bữa tiệc Tết mà còn thể hiện tình cảm, lòng biết ơn và mong muốn những điều tốt lành cho gia đình trong năm mới.
Kết
Như vậy, có thể nói Tết Đoan Ngọ là Tết giữa năm, trước là tưởng nhớ tổ tiên cầu mong mùa màng bội thu không bị sâu bọ phá hoại, sau là ước mong chữa bệnh, cầu sức khoẻ. Nó đã gắn với tín ngưỡng của cả cộng đồng, trở thành một lễ Tết truyền thống. Bên cạnh đó, hãy dành những lời chúc Tết Đoan ngọ hay và ý nghĩa nhất cho người thân và bạn bè nhé.
Lee Sang Hyeok Faker (sinh năm 1989) là một doanh nhân, nhà sáng lập và giám đốc điều hành (CEO) của nhà cái AE888 – một trong những nhà cái uy tín và lớn nhất tại thị trường Việt Nam. Anh được biết đến là một người có tầm nhìn xa rộng, luôn đi đầu trong việc áp dụng các công nghệ mới và là người có công lớn trong việc đưa AE888 trở thành nhà cái dẫn đầu thị trường.
